Biologische en natuurinclusieve historische korenmolens

Het Dinamo Fonds stelt dit najaar 100.000 euro beschikbaar voor projectaanvragen om de productie van natuurinclusieve -en biologische korenmolens te versterken en de biologische molenaars Skal-gecertificeerd te houden. Zo kan een impuls worden gegeven aan de groei van het aantal biologische korenmolens in Nederland die de voedselkwaliteit en de biodiversiteit van biologische akkerlanden versterken.

Aanvraagronde Bio-korenmolens/molenaars najaar 2024

Biologische korenmolenaars kunnen een maximale tegemoetkoming van 1.500 euro aanvragen voor de jaarlijkse Skal-keuringskosten. Daarnaast kunnen natuurinclusieve -en biologische korenmolens/molenaars een aanvraag indienen als bijdrage in de investeringskosten om de productie van de korenmolens te verbeteren. Bijdragen hiervoor kunnen variëren van 5.000 tot maximaal 25.000 euro. Voor investeringen om een korenmolen geheel Skal-gecertificeerd te maken is een maximale bijdrage van € 25.000 beschikbaar.

Vóór 1 oktober 2024 kunnen de aanvragen via de website worden ingediend, voor meer informatie zie de button.

Overzicht biologische molens

Van de 80 actieve historische korenmolens in Nederland zijn er slechts 18 die biologisch gecertificeerd zijn. Deze koplopers tonen aan dat historische korenmolens een belangrijke rol kunnen spelen om lokaal de natuurinclusieve landbouw een impuls te geven en om tot een gezonde voedselproductie en biodiverse leefomgeving te komen. Door afstemming met andere molenaars, molenbeheerders, boeren, bedrijven en bakkers laten ze zien dat een biologische (lokale) korte productieketen mogelijk is.

Vorig jaar ondersteunde het Dinamo Fonds acht Skal-gecertificeerde biologische korenmolens. De eerste acht ontvingen elk met een bijdrage van 1.500 euro als tegemoetkoming in de jaarlijkse keuringskosten met een totaal 12.000 euro:

 1. windkorenmolen De Twee Gebroeders in Wijk en Aalburg (NB),

2. windkorenmolen De Vrijheid in Schiedam (ZH)

3. windkorenmolen De Vier Winden in Vragender (GLD)

4. windkorenmolen Prins van Oranje in Bredevoort (GLD)

5. windkorenmolen De Vlijt in Wageningen (GLD)

6. windkorenmolen Het Lam in Woudsend (FR)

7. windkorenmolen De Leeuw in De Lettele (OV)

8. windkorenmolen De Gouden Engel in Koedijk (NH)

9. watermolen De Commandeursmolen in Mechelen (L)

Daarnaast steunde het Dinamo Fonds 2 molenbeheerders met een bijdrage in de investeringskosten voor twee natuurinclusieve historische korenmolens; het Limburgs Landschap en Stichting Korenmolen De Weyert.

10. windkorenmolen Van Tienhovenmolen in Wolfshuis (L) Ontving een bijdrage van 25.000 euro voor aanpassingen en is momenteel nog in afwachting toetsing Skal-certificering.

11. windkorenmolen De Weyert in Makkinga (FR),Ontving een bijdrage van 25.000 euro voor aanpassingen

Toelichting negen biologische molens:

1. Windkorenmolen De Twee Gebroeders Wijk en Aalburg (NB)                                             

Molenaars Sven Verbeek en Gerard van Wijngaarden huren de molen van Molenstichting Land van Heusden en Altena. De molen is Skal gecertificeerd. Windkorenmolen De Twee Gebroeders werd in 1872 gebouwd als ronde stenen stellingmolen. Doordat de molen in WOII zwaar beschadigd is geraakt, wordt nu nog het voeg -en metselwerk gerestaureerd. Sinds 2016 is de molen met oude onderdelen weer ingericht als biologische windmeelfabriek voor het malen van meel.

De molen vormt een korte keten met lokale biologische akkerbouwers die graan en tarwe telen. De restproducten van de molen gaan als veevoer naar het 4 kilometer verderop gelegen biologisch boerenbedrijf. Het gemalen meel wordt geleverd aan de plaatselijke biologische bakkerij Hardeman op 400 meter afstand en aan particulieren. De producten worden verkocht in de molenwinkel van korenmolen De Hoop in het naastgelegen dorp Veen, waarop de molenaars ook malen.

2. Windkorenmolen De Vrijheid Schiedam (ZH)

Molenaar Theo de Rooij werkt voor de Stichting de Schiedamse Molens die molen beheert en in erfpacht is van de gemeente Schiedam. De molen is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen de De Vrijheid is gebouwd in 1785 als ronde stenen stellingmolen. Het is één van de nog meest originele brandersmolens in Schiedam.

De molen is dagelijks in bedrijf als ambachtelijke korenmolen en maalt voor het Echte Bakkersgilde, een kring van ambachtelijke bakkers in Zuid-Holland. Daarnaast levert men aan bakkers,(jenever)branders (Nationaal Jenevermuseum), kinderdagverblijven, horeca en retail. In de verderop gelegen molen De Walvisch is een winkel ingericht waar de verschillende meelproducten worden verkocht.

 3. Windkorenmolen"De Vier Winden" B.V in Vragender (GLD)

Molenaar Sjors Pijnappel en Gerdien Pijnappel huren de molen van familiestichting Klein Gunnewick. De molen is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen De Vier Winden is in 1958 gebouwd als stellingmolen uit verschillende molenonderdelen afkomstig van oude incomplete molens op de plek waar eerder al een molen stond. De molen verwerkt op ambachtelijke wijze granen tot meel en meelproducten. Het grote maalbedrijf onderscheidt zich doordat het flexibel kan inspelen op vragen naar specialistische meelproducten. Het biologische graan komt vanuit de handel dat door de molen vast wordt geanalyseerd.

Helaas is de Nederlandse opbrengst van graan nog veel te weinig en te wisselend van kwaliteit om aan de grote afzet van de molen gedurende het hele seizoen te kunnen leveren. Wel kunnen lokale akkerbouwers hun biologische graan in de molen laten malen om het daarna vervolgens zelf verder te verhandelen. De molen levert voornamelijk aan o.a. bakkerijen, slagerijen en wederverkopers. De producten worden afgevuld in big-bags, in losse zakken of klein verpakkingen. Er wordt ook aan 40 niet- en biologische korenmolens biologische graan doorgeleverd voor het  malen of meel geleverd voor de verkoop. Men heeft naast de molen een winkel ingericht voor de verkoop van meel- en streekproducten aan particulieren.

4. Windkorenmolen Prins van Oranje in Bredevoort (GLD)

Wordt door twee vrijwillige molenaars bedient en is in bezit van de familie Noordes. De molen is Skal gecertificeerd. Windkorenmolen De Prins van Oranje is gebouwd in 1870 als beltkorenmolen. De molen is een ambachtelijke graanmaalderij waar wordt gemalen met biologische en conventionele granen, meel, bloem, vlokken, zaden en pitten. Het biologische graan wordt via de handel ingekocht en in de maalderij wordt gemalen voor de ambachtelijke bakker of de grotere koekjesfabrieken en er worden diverse (muesli)mixen gemengd. Tarwebloem, tarwemeel en pannenkoekenmeel wordt in de winkel van het maalderijcomplex verkocht en via de webshop. 

 5. Windkorenmolen De Vlijt in Wageningen (GLD)

Molenaar Bart Mols huurt van de gemeente Wageningen. De molen is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen De Vlijt is gebouwd in 1879 en werd in 1979 weer in gebruik genomen. De Vlijt richt zich vooral op de verwerking van 100% Nederlandse én biologische consumptiegranen en lokale biologische boeren leveren biologische graan. De producten vinden hun weg naar bakkerijen, retailers en winkels in de Benelux. In de molen is een molenwinkel ingericht ten behoeve van particulieren, met groot assortiment van meel- en streekproducten.  

6. Windkorenmolen Mole ’t Lam in Woudsend (FR)          

Molenaar Cees Nooteboom en Agnes Bolhuis huren de molen van Gemeente Sudwest Fryslân. De molen is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen en pelmolen Het Lam is een stellingmolen uit 1740 en hiermee de oudste molen van Fryslân. De molen werkt op windkracht en maalt ambachtelijk biologisch geteelde granen die waar mogelijk regionaal ingekocht worden tot meel dat geleverd wordt aan bakkers, horeca en winkels. Er worden verschillende biologische oer-granen (spelt, kamut, emmer en eenkoorn) maar ook tarwe, mais en gerst gemalen en gepeld in de molen. Het totale assortiment is verkrijgbaar in de naastgelegen winkel en via de webshop Mole ’t Lam.

 7. Windkorenmolen Molen De Leeuw in Lettele (OV)

Molenaar Tonny Moes huurt de molen van Stichting Korenmolen De Leeuw. De molen is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen De Leeuw is een ronde stenen stellingmolen uit 1832. De molen werkt op windkracht en maalt ambachtelijk biologisch geteelde granen die waar mogelijk regionaal ingekocht graan tot diverse soorten meel en melanges welke in de molenwinkel via de webwinkel worden verkocht. De molen levert een uitgebreid assortiment aan particulieren, bakkers, horeca, winkels en diervoeders.

8. Windkorenmolen en maalderij De Gouden Engel in Koedijk (NH)

Molenaar Vincent Kraan huurt de molen van Stichting Johannes Bos. De molen is is Skal-gecertificeerd en aangesloten bij het Ambachtelijk Korenmolenaarsgilde. Windkorenmolen De Gouden Engel is in 2009 gebouwd met historische molenonderdelen van een andere molen op de plek waar zich eerder een molen stond en het vormt een complex met de nog aanwezige negetiende eeuwse maalderij, een knechtswoning en een koolschuur. De molen werkt op windkracht en maalt ambachtelijk biologisch geteelde granen die zoveel mogelijk regionaal ingekocht worden. Bij gebrek aan wind wordt gebruik gemaakt van een elektrische maalderij uit 1929. Het graan wordt verwerkt tot een uitgebreid assortiment van biologisch volkorentarwemeel, kruidkoek-, pannenkoek, - of broodbakmixen die verkocht worden in de molenwinkel of via de webshop. 

 9. Watermolen De Commandeursmolen in Mechelen (L)

Molenaar Raoul Schyns is eigenaar, de molen is sinds 1882 familiebezit. De voorloper van de watermolen stamt uit 1215 en werd grotendeels vernieuwd in negetiende eeuw en heeft als papier -en korenmolen gediend. In de negentiende eeuw werd het een korenmolen en sinds 2005 is de molen weer maalvaardig. De turbine wekt door het stromende water van de Geul stroom op die vervolgens wordt ingezet voor de productie van meel. De watermolen vormt een kleine meelfabriek die biologisch graan verwerkt tot verschillende meelproducten en deze levert aan particulieren, bakkers en horeca. 

10. windkorenmolen Van Tienhovenmolen in Wolfshuis (L). Nog in afwachting toetsing Skal-certificering (met bijdrage van 25.000 euro voor aanpassingen):

Molenaars Koen van der Maat en vader Brord van der Maat huren de molen van Stichting Het Limburgs Landschap. Windkorenmolen de Van Tienhovenmolen is een met mergelsteen gebouwde beltkorenmolen uit 1855 die na een brand in 1923 is herbouwd. Afgelopen jaar zijn aan de molen verschillende technische aanpassingen en voorzieningen gedaan waaronder de aanschaf van een tweedehands elektrische motorkoppel voor windluwe periodes zodat de de molen optimaal kan malen en produceren en hopelijk binnenkort als 10de biologische molen gecertificeerd worden.

Maalderij van der Maat werkt samen met drie lokale biologische boeren die graan leveren en produceert ambachtelijk gemalen meel, bloem en diverse bakmixen voor drie bakkers. In de winkel worden diverse meelproducten verkocht en via de webshop. Het Limburgs Landschap kon met de stimuleringsbijdrage van 25.000 euro van het Dinamo Fonds de werking van de molen professionaliseren door de aanschaf van een tweedehands elektrische maalsteen en het treffen van technische en voorzieningen. om de molen geheel biologische te maken. Hiermee kan de meelproductie worden vergroot zodat de korte keten tussen biologische boeren, historische molen en ambachtelijke bakkers wordt versterkt en telt Nederland binnenkort de 10de biologisch gecertificeerde korenmolen.

 Toelichting natuurinclusieve molen (met bijdrage van 25.000 euro voor aanpassingen):

 11. Windkorenmolen De Weyert in Makkinga (FR)

Vrijwillig molenaar Eelke Rijpkema stuurt de twee vrijwillige molenaars aan die met de stichting de molen exploiteren van de gemeente Ooststellingwerf die eigenaar is. Windkorenmolen De Weyert is een stellingmolen uit 1868 en die in 1925 op de huidge plaats werd opgebouwd. In het oude maalgebouw is ook het gemeentemuseum gevestigd.

Stichting Korenmolen De Weyert is met het project Van akker naar bakker gestart om actief met lokale natuurinclusieve tarwe te gaan malen van teler Karl Brouwer uit Elsloo die zijn land natuur -en vogelvriendelijke beheert door strokenteelt, het dun zaaien van tarwe en rogge en met afwisselende oogstperiodes. Daarnaast is Landschapsbeheer Fryslân betrokken die de akkers met met verschillende landschapselementen versterkt om de biodiversiteit te herstellen zoals met de aanleg van heggen, een keverbank en het uitdiepen van een oude waterpoel. Hiermee is voor vogels en dieren volop voedsel te vinden, te nestelen en te schuilen.

De graanoogst wordt door molen  gemalen en verwerkt tot Weyerts Eygen meel dat aan lokale bakkers worden geleverd en aan streekwinkels. Om meer lokale boeren kleinschalig graan te laten verbouwen om te laten malen wil de stichting de meelproductie gaan vergroten. Met de stimuleringsbijdrage van 25.000 euro van het Dinamo Fonds kon de stichting een tweedehands elektrische maalsteen aanschaffen en installeren om zo ook op windluwe momenten te kunnen malen en kan men investeren in de aanschaf van materialen om het productieproces van de verschillende producten te verbeteren.