25.000 euro voor ontwerper Christien Meindertsma voor bouw van eerste wolschuim-machine
Het Dinamo Fonds steunt ontwerper Christien Meindertsma met een stimuleringsbijdrage van 25.000 euro voor de bouw van een eerste wolschuim-machine. De ontwikkelde machine kan wolschuim (Flocks) produceren uit kwaliteitswol van Kempische heideschapen. Hiermee ontstaan er nieuwe opties voor een grootschalige machinale verwerking van goede wol van natuur beherende heideschaapskuddes in Nederland. Het wolschuim kan worden toegepast als vulling in meubels en kan zo een goed alternatief vormen om het nu veel gebruikte kunstmatige schuimrubber te gaan vervangen. Het uiteindelijke doel is om met de machine een breed toepasbaar nieuw materiaal te gaan produceren dat alleen uit wol bestaat en dat herders op termijn de kans krijgen op meer inkomsten voor het beheer van de schaapskuddes met bijzondere heideschapen.
Christien Meindertsma, foto Vincent Mentzel
Nieuwe vormentaal voor wol
De machine biedt veel nieuwe kansen voor het gebruik en het breed toepassen van wol en kan een nieuwe vormentaal gaan opleveren. “Wolschuim is een nieuw driedimensionaal wolvilt dat machinaal en zonder water te gebruiken te produceren is, zo’n materiaal bestond nog niet”, aldus ontwerper Christien Meindertsma.
Demoblokken wolschuim gemaakt door de wolschuim-machine, foto Roel van Tour
De beoogde toepassingsgebieden van het materiaal zijn breed omdat het materiaal in verschillende vormen en in verschillende dichtheden verwerkt kan worden zoals; isolatiemateriaal, akoestische verbetering, vervanger van schuimrubber in meubels, speelgoed en beschermend verpakkingsmateriaal. Meubelfabriek Gelderland uit Culemborg werkt al actief mee aangezien zij ook zoekende zijn naar een natuurlijk alternatief voor schuimrubber in de meubels. “Het nieuwe materiaal Flocks dat we willen produceren bestaat alleen uit wol en binnen dit project willen we werken met de wol van schapen die onderdeel uitmaken van natuurbeheer”, aldus Meindertsma.
Demo's van wolschuim in verschillende afmetingen, foto Mathijs Labadie
Kempische heideschapenwol als basismateriaal
Van de zes bijzondere heideschapenrassen die Nederland heeft het Kempische heideschaap de beste wolkwaliteit. De Kempische heideschapen van schapenhouder Sjraar van Beek van landschapsbeheer De Wassum te Venlo beschikken al jaren over A en B-kwaliteit wol, omdat hij zijn 5.000 schapen bewust op wolkwaliteit fokt. Meindertsma heeft hiervan 1.000 kilo heidewol gekocht die nu door de wolschuim-machine wordt verwerkt tot wolschuimblokken of driedimensionaal wolvilt. De hoge kwaliteit van de gewassen heidewol is wel een basisvoorwaarde om verwerking door de machine mogelijk te maken. Het Kempische heideschaap vormt met zo’n 15.000 á 20.000 volwassen ooien veruit de grootste groep heideschapen in Nederland en dit biedt ook kansen voor het aanbod van kwalitatieve heidewol. De heideschapen begrazen van oudsher verschillende heide- en natuurgebieden in Noord-Brabant en Limburg en hun wol werd vroeger ingezet voor de lakenindustrie en voor de Brabantse textielindustrie.
Grazende kudde Kempische heideschapen (nog vol in de wol), van Sjraar van Beek van landschapsbeheer De Wassum te Venlo, foto Landschapsbheer De Wassum
“Deze machine kan hopelijk een goede stimulans geven om lokaal in Nederland meer kwalitatieve heideschapenwol machinaal zelf te gaan verwerken en de vraag naar goede heidewol te versterken”, aldus Henk Atze Dijkstra, directeur Dinamo Fonds, “Stijgende inkomsten voor de kuddes van Kempische heideschapen zijn hard nodig om de inzet als natuurgrazers te kunnen garanderen. Ze zijn onmisbaar voor het behoud van de biodiversiteit in Noord-Brabantse en Limburgse heidegebieden”.
De geschoren Kempische heideschapen op trek van schapenhouder Sjraar van Beek van landschapsbeheer De Wassum te Venlo, foto Landschapsbheer De Wassum
Momenteel organiseert Christien Meindertsma samen met het Cuypershuis in Roermond de tentoonstelling ‘Onder de wol’ waar haar onderzoekproces met de eerste veelbelovende resultaten van de toegepaste Kempische heideschapenwol zijn te zien (20 oktober 2023 t/m 24 maart 2024). En op de Dutch Desgin Week in Eindhoven (van 21 tot 29 oktober) is ook werk van Meindertsma, plus een aantal resultaten van de wolschuim-machine te zien.
Christien Meindertsma met demoblok wolschuim Flocks, foto Roel van Tour
Het Dinamo Fonds steunt al andere initiatieven voor het gebruik van wol van zeldzame heideschapen zoals; het Hollands Wol Collectief (heidewolonderzoek), Dirk Jan van Dalfsen/Wolterra (wolmestkorrels) en Daniel Versteegh/Herdersbed (ecologische wollen dekbedden). Zo kan het fonds op termijn voor herders en schaapskudde-stichtingen de waarde van heidewol en de toepassing ervan vergroten, met als doel een betere prijs voor de heidewol.
Dit jaar stelt het Dinamo Fonds 150.000 euro beschikbaar voor innovatieve projecten die actief bijdragen op het gebied van dieren, natuur en monumenten aan de verbetering van waterkwaliteit, hergebruik van heideschapenwol, biodiversiteit en cultuurlandschap.