Innovatieve schapenscheerder

Het verhaal van Dirk Jan van Dalfsen

Al van jongs af aan voelde Dirk Jan van Dalfsen zich thuis tussen de dieren. Opgegroeid op een boerderij raakte hij verknocht aan het boerenleven, met een bijzondere voorliefde voor schapen. Zijn fascinatie voor dieren en hun welzijn leidde hem tot een opleiding tot paraveterinair, maar het waren de schapen die hem uiteindelijk op een heel eigen pad brachten. In 2005 reisde hij af naar schapenwalhalla Nieuw-Zeeland, waar hij zich in een gespecialiseerde scheerschool de fijne kneepjes van de stressvrije scheertechniek eigen maakte. “Een ontspannen schaap scheer je niet alleen makkelijker, de wol blijft ook mooi als één stuk intact,” vertelt hij.

Terug in Nederland begon hij met het scheren van zijn eigen schapen, en al snel klopten ook andere schapenhouders in de regio bij hem aan. Maar zijn avontuur stopte daar niet. Waar de wol na het scheren vaak op de afvalberg belandt, zag Dirk Jan juist kansen. In 2021 richtte hij Wolterra op, een circulair bedrijf dat op ambachtelijke wijze onbruikbare schapenwol verwerkt tot mestkorrels. “De korrels zijn een rijke bodemverbeteraar en waterbuffer, ideaal voor tuinen, landbouw of sedumdaken,” legt hij uit. De productie vindt plaats in het Ermelose buitengebied, met een door hem ontwikkelde machines op zonne-energie, ontwikkeld met behulp specifieke kennis van ondernemers uit zijn netwerk.

Dankzij Dinamo kan hij de productie opschalen en meer heideschapenwol verwerken én kon hij onlangs zijn wolkorrels laten certificeren als biologische meststof. Daarnaast is er een stevige basis gelegd voor samenwerking met onder meer zes heideschapenkuddes die Dinamo ook ondersteunt; zij leveren hun vervuilde wol aan hem net als vele andere schapenhouders

Hiermee maakt Dirk Jan de cirkel rond: van het schaap dat het teveel aan gras op de heide weg eet en dit via de wollenvacht uiteindelijk als wolkorrels -met de goede voedingstoffen- aan de bodem teruggeeft. Zo kan wol als oud natuurproduct een nieuwe waarde krijgen als waardevolle grondstof.

Hoe kwam je tot het idee om wolkorrels te maken?
“Wolterra is ontstaan tijdens een onverwachte pauze. Door de uitbraak van de vogelgriep kon ik twee jaar lang mijn andere werk als paravetinair bij pluimveehouders niet uitvoeren. Dit gaf me de ruimte om na te denken; Elke keer dat ik schapen scheerde, bleef ik met bergen wol zitten. Dat raakte me. Hoe kan zo’n waardevol natuurproduct als afval eindigen of naar lage loonlanden worden getransporteerd. In het buitenland wordt op grote school Nederlandse wol verwerkt, terwijl we hier het vak en de waarde verliezen. Ik wil wolverwerking terughalen naar Nederland – voor de lokale economie én het ambacht in ere herstellen.

Tegelijkertijd zie je dat de agrarische sector enorm onder druk staat: stikstof, natuur, dierenwelzijn. Via mijn betrokkenheid bij de lokale politiek raakte ik in gesprek met onze wethouder duurzaamheid. Ik vroeg hem: 'Kunnen we niet íéts met die wol?' Zijn enthousiasme en netwerk gaven me de mogelijkheid om door te pakken. Zo ontstond Wolterra.

Ik ben gaan onderzoeken wat je allemaal met wol kunt en wilde beginnen met iets praktisch, iets dat meteen toepasbaar is. Uit ervaring weet ik hoeveel verschillende soorten wol er zijn – ook veel vuile, tweederangs wol. Zonde om niets mee te doen. En zo kwamen we bij de wolkorrels. Simpel, doeltreffend, duurzaam.”

Wat drijft je?
”Mijn gezin, allereerst. Alles wat ik doe, doe ik ook voor hen en we doen het samen of het gebeurt niet. De verbondenheid is voor mij de kern. Als boerenzoon ken ik de sector van binnenuit. Ik ben opgegroeid met de de overtuiging dat je niets van waarde weggooit. Mijn ouders hebben keihard gewerkt. Van wol, vlees en melk konden ze hun gezin onderhouden. Daar hebben we als kinderen ons leven op gebouwd.

Die geschiedenis draag ik met me mee. Door nu schapen te scheren én hun wol lokaal te verwerken, probeer ik de brug te slaan tussen traditie en de uitdagingen van vandaag. Via scheerdersdagen en lammetjesdagen brengen we mensen samen. Schapen en lammetjes hebben iets bijzonders – ze ontroeren en verzachten. Dat is misschien idealistisch, maar voor mij ook heel realistisch. Want zonder die verbondenheid redden we het niet.”

Hoe zie je de toekomst met het Dinamo Fonds?
”Dat weet je natuurlijk nooit helemaal zeker, maar wat ik wél weet: zonder het Dinamo Fonds was ik nooit zo ver gekomen en zie ik nu mijn gedurfde dromen stap voor stap werkelijkheid worden. Ze helpen niet alleen met geld, maar bieden ook begeleiding en promoten mij bij hun netwerkbijeenkomsten wat nieuwe kansen biedt.

Met hun steun kon ik het idee omzetten in actie, heideschapenwol gaan verwerken en de productie opvoeren. Na heel veel testen is het gelukt om de wolkorrels gecertificeerd te krijgen als biologische meststof, een unicum! Zo kunnen we samen met de heideschapenkuddes en andere schapenhouders de vervuilde wol gaan verwerken.”

Hoe zouden we samen kunnen versnellen?
We bouwen op dit moment aan een machinelijn en mijn wens en ambitie is – om samen met schapenhouders en schaapskuddes sterk te staan en samen wol weer waarde te geven en het lokaal te verwerken. We kunnen de cirkel weer rond maken: van het schaap dat het teveel aan gras - door stikstofbemesting op de heide- weg eet en dit via de wollenvacht uiteindelijk als wolkorrels aan de bodem teruggeeft. Zo kan wol als eeuwenoud natuurproduct een nieuwe waarde krijgen als circulaire grondstof en als alternatieve biologische meststof.”

Wat is je droom?
“Ik zie zoveel mogelijkheden voor wol. Maar voor nu leef ik bij de dag. De wereld verandert snel. Morgen kan alles anders zijn. Dus wil ik nu doen wat ik kan. Ik droom ervan Wolterra verder uit te bouwen tot een sterk, herkenbaar merk. Zelf zie ik mezelf als een verbinder. Die rol past me goed – contact maken, mensen meenemen, verbinden.

En stiekem droom ik ook nog van een kleine boerderij, waar ik met mijn gezin kan leven en werken tussen de schapen. Bescheiden, maar wel met ambitie. Dat past bij mij en mijn gezin.”

Red de HEIDE & Red de WOL

Schapen zijn echte natuurbeheerders! Ze houden de heide open, bevorderen biodiversiteit en verminderen CO₂. Maar wist je dat hun wol vaak wordt weggegooid? Wol is tegenwoordig een afvalproduct.

Zonde, want deze natuurlijke grondstof heeft enorme waarde! Veel schaapskudde-stichtingen kampen al met financiële moeilijkheden door stijgende kosten voor dierverzorging, veterinaire zorg en afgenomen subsidies. Zonder extra steun dreigen veel kuddes te verdwijnen.

Steun de kuddes & Verdubbel je impact!